آنتن های سیمی ساده و متداول برای رادیوآماتورها

آنتن‌ها یکی از مهمّ ترین و مؤثّرترین وسائل مورد استفاده در بحث مخابرات و ارتباطات محسوب می‌گردند که در ابعاد و اشکال و آرایش‌های گوناگونی به کار می‌روند تا باعث تحقّق اهداف مورد نظر، و به عبارتی، علّت اصلی به‌کارگیری آنها شوند.
مجموعه‌ی پیش‌رو، با انگیزه‌ی ارائه‌ی طرح‌های مختلف یکی از انواع آنتن‌های ساده، ارزان قیمت و پُرکاربرد، به نام «آنتن‌های سیمی»، به علاقمندان مبتدی و به ویژه، رادیوآماتورهای تازه وارد(!)، گردآوری شده است.
کاربرد اکثر آنتن‌ها در زندگی روزمره‌ی همه‌ی ما به حدّی است که به جرئت می‌توان مدّعی شد که امروزه، کمتر کسی را می‌توان یافت که با کارآئی‌های کلیدی بسیاری از آنها، مثل آنتن‌های تلویزیون، خودرو، تلفن همراه و نمونه های مشابه، آشنا نباشد. از این رو، بدیهی است که هر کس، متناسب با نیازهای خود، به نحوی از این وسائل استفاده می‌نماید.
آنتن‌های سیمی، یعنی موضوع اصلی اثر حاضر، جزو نمونه‌هائی هستند که بیشتر افراد آماتور و غیرحرفه‌ای هم با آنها آشنائی دارند و جزو قدیمی ترین انواع آنتن‌ها محسوب می شوند. شاید یکی از علّت‌های این آشنائی آن باشد که این وسائل، قیمت چندانی نداشته و ساخت‌شان آسان است و تقریباً در همه جا دیده می‌شوند.
آنتن‌های سیمی را متناسب با نوع کاربردشان، به صورت‌های گوناگونی مثل سیم مستقیم، دوقطبی، حلقوی و اشکال مشابه، طرّاحی می‌کنند. هرکدام از این نمونه‌ها به خودی خود، انواع متنوّعی را در بر می‌گیرند که طبیعتاً، با مزایا و گاهی اوقات، نقطه ضعف‌های خاصّی همراهند. در هنگام به کارگیری سیم در نقش عنصر فعّال و مؤثّر آنتن، باید توجّه داشت که تقریباً هر آرایش و شکل و شمایلی از وضعیّت قرارگیری یا شکل‌گیری سیم‌ها در کنار هم، به هر حال یک کارآئی مفید تشعشعی را در پی خواهد داشت. با توجّه به آ نکه در ساخت آنتن‌های سیمی، اکثرًا از نمونه‌های تو پُر(مفتولی) و گاهی اوقات توخالی(لوله ای) استفاده می‌شود، با شکل دادن هرکدام از آن ها به صُور گوناگون، می‌توان به میزان تشعشع مورد نظر برای ارسال یا دریافت سیگنال‌های
ضعیف و قوی واقع در باندهای بسامدی مختلف با طول موج‌های گوناگون دست یافت؛ به همین علّت است که در برخی از آنتن‌های سیمی مستقیم، از طول قابل توجّهی از یک سیم بهره برداری می‌شود و آن را به صورتهای دوقطبی را به‌کار می‌گیرند و بالاخره، بنا به مقتضیات یک طرح خاصّ، به سراغ انواع حلقوی با ظاهر مربّعی، مستطیلی، مثلّثی، لوزوی، دایروی و … می روند.
نکته‌ای که در شناسائی و معرّفی آنتن‌ها به چشم می‌خورد، نامگذاری آنها است که عمدتاً به شکل هندسی ظاهریشان اشاره دارد و بعضاً، یک نوع خاصّ، به افتخار نخستین مبدّع آن، به نام وی شناخته می شود. با عنایت به محدودیّت موجود در ویژگی‌های تشعشعی آنتن‌های سیمی تک عنصری، استفاده از آرایه‌ها بسیار معمول و متداول می‌باشد. علّت به‌کارگیری آرایه‌ها این است که ویژگی‌های تشعشعی هر آنتن، مستقیماً تابع طول آن می باشد؛ پارامتری که خود، محدودیّت داشته و هر چه بر طول آنتن افزوده شود، سنگین تر و گران تر شده و مهار آن دشوارتر می‌گردد. این جا است که آرایه‌ها به کمک طرّاح آنتن می‌آیند و بدون بزرگ شدن بی اندازه و بی قواره‌ی یک آنتن، باعث بهبود عملکرد آن می‌شوند.
آنچه که در این مجموعه‌ی مختصر تقدیم گردیده، آرایش کلّی تعداد بسیار معدودی از آنتنه‌ای سیمی را در بر می‌گیرد که خواننده‌ی مشتاق، با ملاحظه و تجزیه و تحلیل عناصر به‌کار رفته در قسمت‌های مختلف آنها، مثل مقرّه‌ها، میل‌های زمین، دیرک‌ها، بالان‌ها، شاخک‌ها و سیم‌های مَهار و همچنین، دقیق‌شدن در فواصل، زوایا، شکل هندسی و نوع خطّ انتقال به‌کار رفته (مثل کابل هم‌محور یا سیم زوجی)، به تدریج با ویژگی‌های هر کدام از این انواع آشنا می‌گردد تا به تواند یک نمونه‌ی مناسب را برای یک هدف مشخّص، مورد استفاده قرار دهد.
با توجّه به آنکه مطالعه و تحقیق و تفحّص در هر رشته‌ی تخصّصی و از جمله مخابرات، مستلزم آشنا بودن خواننده با برخی تعاریف و اصطلاحات ذیربط از قبیل: بسامد، طول موج، امپدانس، خطّ تغذیه، پهنای باند، تشعشع و مواردی از این دست می‌باشد و علیرغم آن که ورود به این مقوله خارج از حوصله‌ی اثر حاضر است، در عین حال تلاش شده تا در قسمتی به نام «نگاهی گذرا به اصطلاحات آنتن »، به صورت بسیار خلاصه و مختصر و در حدّ مقدورات، به پاره‌ای از آنها اشاره شود. همچنین برای ساده‌تر شدن مطالعه‌ی منابع ذیربط انگلیسی، در قسمت «واژه نامه»، برخی از لغات معمول‌تر و پُرکاربردتر و معادل فارسی آ نها ارائه گردیده است؛ و بالاخره، برای آشنائی و شناسائی عینی بعضی از وسائل و ابزارها و حتّی آنتن‌های ساخته‌ شده، در بخش دیگری از کتاب با عنوان «تصاویر سخن می‌گویند»، به پاره‌ای از این موارد اشاره گردیده تا خواننده‌ی مبتدی، به عینه، یک بالان یا اتّصال دهنده (کانکتور) خاصّ را مشاهده نماید و لااقل با ظاهر آن، آشنا گردد.